การเลี้ยงสัตว์เลื้อยคลานไม่ใช่แค่ให้อาหารและน้ำเท่านั้น
โรคส่วนใหญ่ในสัตว์เลื้อยคลานมักเกิดจากการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม ผู้เลี้ยงต้องเข้าใจความต้องการพื้นฐาน 5 ด้าน ได้แก่ อุณหภูมิ แสง ความชื้น กรงเลี้ยง และอาหาร
1. อุณหภูมิที่เหมาะสม (Temperature)
สัตว์เลื้อยคลานเป็นสัตว์เลือดเย็น ต้องพึ่งอุณหภูมิสิ่งแวดล้อมในการควบคุมระบบร่างกาย เช่น ระบบย่อยอาหาร ระบบภูมิคุ้มกัน
แนวทางการดูแล
- ใช้หลอดเซรามิกหรือแผ่นทำความร้อนที่ไม่มีแสง
- มีจุดร้อนและจุดเย็นในกรง เพื่อให้สัตว์เลือกปรับตัว
- หลีกเลี่ยงการใช้หินให้ความร้อน (Heat Rock)
อุณหภูมิแนะนำในแต่ละชนิด
- งูบอลไพธอน: 27–32°C
- อีกัวนา: 26–30°C
- เต่าบก: 28–32°C
2. แสงและช่วงแสง (Lighting & Photoperiod)
สัตว์เลื้อยคลานต้องการแสง UVA และ UVB เพื่อสุขภาพที่ดีและป้องกันโรคกระดูกอ่อน
แสง UVA (320–400 nm)
- กระตุ้นพฤติกรรม กินอาหาร และภูมิคุ้มกัน
แสง UVB (290–320 nm)
- สังเคราะห์วิตามิน D3 เพื่อดูดซึมแคลเซียม
แนวทางการดูแล
- เปิดไฟ 10–12 ชม. ต่อวัน และปิดตอนกลางคืน
- เปลี่ยนหลอด UVB ทุก 6 เดือน แม้ยังติดอยู่
3. ความชื้น (Humidity)
ความชื้นช่วยให้สัตว์ลอกคราบได้สมบูรณ์ ป้องกันการขาดน้ำและโรคทางผิวหนัง
แนวทางการดูแล
- ใช้เครื่องพ่นหมอก ถาดน้ำ หรือมอสสแฟกนัมในกรง
- วัดด้วยเครื่อง Hygrometer
ความชื้นแนะนำในแต่ละชนิด
- งูบอลไพธอน: 50–60%
- เต่าซูคาต้า: 40–50%
- กิ้งก่าคาเมเลี่ยน: 60–80%
4. กรงเลี้ยงที่เหมาะสม (Enclosure)
กรงต้องออกแบบให้เหมาะกับพฤติกรรมของสัตว์แต่ละชนิด
แนวทางการออกแบบ
- คาเมเลี่ยน: ต้องมีกรงสูง พร้อมกิ่งไม้ให้ปีน
- เต่าบก: พื้นที่กว้าง มีแสงแดดและหลบแดดได้
- งู: กล่องพอเหมาะ มีที่ซ่อน และควบคุมอุณหภูมิได้
ข้อควรระวัง
- ไม่ใช้กระจกใสทั้งใบกับสัตว์ขี้ตกใจ
- ไม่มีซอกหลืบอันตรายที่สัตว์อาจติดเข้าไปแล้วออกไม่ได้
5. อาหารที่เหมาะสม (Diet & Nutrition)
พฤติกรรมการกินของสัตว์เลื้อยคลานแตกต่างกัน ต้องเลือกให้เหมาะกับแต่ละสายพันธุ์
กลุ่มกินเนื้อ (Carnivore)
- งู: หนู ลูกเจี๊ยบ
- กิ้งก่าทะเลทราย: แมลง หนอน
กลุ่มกินพืช (Herbivore)
- อีกัวนา: ผักสด ดอกไม้ ผลไม้บางชนิด
- เต่าบก: หญ้า ใบไม้ ดอกไม้
กลุ่มกินทั้งพืชและสัตว์ (Omnivore)
- เต่าน้ำ: ปลา กุ้ง ผัก
- จิ้งจกบางชนิด: แมลง ผัก
ข้อควรหลีกเลี่ยง
- อาหารไขมันสูงหรือมีแป้ง
- แมลงจากแหล่งที่ไม่ปลอดภัย อาจมีสารเคมีตกค้าง
สรุป
ผู้เลี้ยงสัตว์เลื้อยคลานควรเข้าใจและดูแลใน 5 ด้านสำคัญนี้:
- อุณหภูมิ: ควบคุมให้มีโซนร้อน-เย็น
- แสง UVA/UVB: สำคัญต่อพฤติกรรมและกระดูก
- ความชื้น: ส่งผลต่อการลอกคราบและสุขภาพผิว
- กรงเลี้ยง: ต้องเหมาะสมกับพฤติกรรมสัตว์
- อาหาร: ต้องตรงกับชนิดและปลอดภัย
หากเข้าใจพื้นฐานเหล่านี้ การเลี้ยงสัตว์เลื้อยคลานจะไม่ใช่เรื่องยาก และสามารถทำให้น้องมีสุขภาพดี อายุยืน
