มาอ่านเรื่องเล่าจากคุณหมอจา(น.สพ.จาตุรันต์ ลือพันธุ์) ซึ่งได้มาพบกับเคสน้องนกฟอพัสที่มีภาวะ “รังไข่บิด” กัน ในเคสนี้เป็นเคสที่มีอาการคลายกับภาวะไข่ค้าง ซึ่งต้องอาศัยการวินิจฉัยที่ถูกต้องจึงจะพบสาเหตุที่แท้จริง

__________________________

วันนี้เอาเคสแปลกๆ มาเล่าให้ฟังกันครับ

นกฟอพัส (Pacific parrotlet) เพศเมียมาด้วยอาการซึมลงอย่างฉับพลัน หอบหายใจ และ ยืนโก่งตัว สอบถามประวัติเพิ่มเติมพบว่านกเคยไข่ครั้งนึงเมื่อนานมาแล้วและไม่ได้ไข่อีกเลย เจ้าของสงสัยว่าอาจจะไข่ค้างเพราะอาการดูแอบคล้าย

ตรวจร่างกายเบื้องต้นพบการขยายของช่องลำตัวหรือท้องบวมชัดเจน แต่คลำดูแล้วเหมือนเป็นการสะสมของน้ำมากกว่า ดูไม่ใช่ไข่ค้าง

Ultrasound พบเป็นน้ำขุ่นๆมีตะกอนในช่องลำตัว เลยขอเจาะระบายเพื่อตรวจว่าเป็นน้ำอะไรและมาจากไหน

แว้บแรกที่เจาะออกมาก็ว้าววเลย..…ใช่ครับ ของเหลวที่เจาะดูดออกมาเป็นสีแดงขุ่นคล้ายเลือดสด ออกมาได้ประมาน 6ml ซึ่งต้องสงสัยภาวะเลือดออกในช่องท้อง (𝐈𝐧𝐭𝐞𝐫𝐧𝐚𝐥 𝐛𝐥𝐞𝐞𝐝𝐢𝐧𝐠) แต่จากอะไรก็ไม่รู้ เลยขอตรวจเลือด Screening ดูหน่อย ในใจจากประวัติและอาการ ไม่ตับแตก ก็เป็นที่ระบบสืบพันธุ์นี่แหละ

ผลเลือดที่ออกมาค่าตับและไตดูโอเคดี แต่เม็ดเลือดแดงเหลืออยู่ 10 กว่า% ร่วมกับภาวะโปรตีนในเลือดต่ำ ทำให้มั่นใจมากขึ้นว่าต้นตอของปัญหาน่าจะมาจากระบบสืบพันธุ์สักอย่าง แต่ก็น่าแปลกใจที่ปกติแล้วปัญหามันควรจะเกิดตามมาหลังจากมีการสร้างไข่ หรือ ภาวะไข่ค้าง แต่ใน Ultrasound กลับไม่พบอะไรผิดปกติ

คุยกับคุณแม่น้องแล้ว คุณแม่บอกเปิดเลยค่ะ ยังไงก็ต้องเข้าไปห้ามเลือด ไม่ทำยังไงน้องก็ไม่ไหว (คุณแม่น่าจะคุณหมอคนนะครับ เลยคุยและเข้าใจภาวะกันง่าย)

ส่วนผมก็กังวลเพราะค่าเม็ดเลือดแดงต่ำเกิน เลยอยากจะหานกฟอพัสเพื่อมาบริจาคเลือด (ฟังดูสิ้นหวังมาก 🥹) เลยคุยกับหมออ้อย หมออ้อยบอกเอาเลือดนกพิราบให้เลย (เป็นนกพิราบที่เลี้ยงอยู่ใน รพ.) คือ ต้องบอกว่านก ณ ปัจจุบันไม่มีหมู่เลือดทำให้สามารถทำการให้เลือดข้าม Species กันได้ง่าย เราเรียก ” 𝐗𝐞𝐧𝐨𝐭𝐫𝐚𝐧𝐬𝐟𝐮𝐬𝐢𝐨𝐧 ” โดยการให้นี้ ให้เพื่อผ่านภาวะฉุกเฉินและผ่าตัดไปได้เท่านั้น

ผมเริ่มวางยาสลบ สอดท่อช่วยหายใจ ติดตามสัญญานชีพ ทำทุกอย่างเท่าที่จะทำได้ และหลังจากเปิดผ่าตัดช่องลำตัวแล้วก็พบว่า เลือดที่ออกมานั้นมาจากการฉีกขาดของเส้นเลือดของก้านรังไข่เนื่องจากรังไข่บิด (𝐎𝐯𝐚𝐫𝐢𝐨𝐧 𝐭𝐨𝐫𝐬𝐢𝐨𝐧) ผมค่อยเลาะเส้นเลือดเล็กๆ ออกมาเรื่อยๆ จนถึงตอของท่อนำไข่ ผูกไหมปมสุดท้ายเพื่อห้ามเลือดและตัดออก เช็คในช่องลำตัวซ้ำอีกครั้งว่าไม่มีเลือดออกเพิ่มเติม แล้วก็เย็บปิดช่องลำตัว

หลังผ่าตัดน้องนกฟื้นตัวได้ดี คุณแม่มารับน้องกลับบ้านใน 3 วันถัดมา และอีกหนึ่งอาทิตย์น้องก็มาตัดไหมเรียบร้อย😁

ท้องไม่บวมแล้ว

__________________________

𝐇𝐢𝐬𝐭𝐨𝐩𝐚𝐭𝐡𝐨𝐥𝐨𝐠𝐲 𝐝𝐢𝐚𝐠𝐧𝐨𝐬𝐢𝐬 : 

📍Moderate papillary endometrial hyperplasia, uterus

📍Ovarian hemorrhage with oviductal hyperplasia, ovary

__________________________

ปล. Review คร่าวๆ ยังไม่เคยพบรายงานในฟอพัส แต่พบว่ามีรายงานใน Captive Humboldt penguin (𝙎𝙥𝙝𝙚𝙣𝙞𝙨𝙘𝙪𝙨 𝙝𝙪𝙢𝙗𝙤𝙡𝙙𝙩𝙞) จากการผ่าซาก

__________________________

#นกฟอพัส #Forpus #ผ่าตัดนก #สัตวแพทย์นก #รังไข่บิด #เลือดออกในช่องท้อง #ภาวะไข่ค้าง #ผ่าตัดฉุกเฉิน #การให้เลือดนก #ทำหมันนก #วางยาสลบนก #สุขภาพนก #สัตว์เลี้ยงพิเศษ #ทีมสัตวแพทย์ #VetMed #BirdVet #ExoticVet #EmergencySurgery #AvianMedicine #Reelสัตว์เลี้ยง #รักษาฟอพัส